Waar is nu je aandacht? Opmerkzaam zijn voor je aandacht en deze waarnemen brengt je direct terug naar bewustzijn en het hier en nu. Onze aandacht gaat voortdurend op in onze omgeving, buiten jezelf en bij denken en doen. Zodra je stopt met doen en stil komt te zitten, zul je zien dat de aandacht heen en weer beweegt. Van gedachten, naar fysieke sensaties, prikkels, geluiden, naar objecten: je aandacht beweegt heen en weer. Bij veel meditatietechnieken wordt je uitgenodigd om de aandacht te focussen. Bijvoorbeeld je adem te volgen, gedachten waar te nemen of je aandacht op een object te richten. Ik wil je nu uitnodigen je aandacht te verleggen. Om hartstochtelijk aanwezig te zijn hoef je alleen maar die shift te maken: je aandacht te verleggen naar dat wat je aandacht waarneemt en je hiervan bewust te zijn.

Aandacht voor aandacht

Laten we onze aandacht eens onderzoeken. Het kan maar rusten bij een ding. Vanuit je dagelijkse gewoonte is je aandacht meestal buiten jezelf. Als we gaan zitten in meditatie, is het eerste wat we doen de aandacht terugbrengen naar onszelf. Dat doen we door de adem te voelen, de grond, het lichaam of gedachten te observeren. Ik wil je nu uitnodigen een stapje verder te gaan en te zien dat je niets hoeft te doen. Je hoeft niet te tellen, niet te focussen op iets, maar slechts de aandacht naar je aandacht te brengen. Te zien dat je ook je aandacht kunt waarnemen en dat je hiervan nu bewust bent.

Je aandacht is nu bij het lezen van deze tekst, bij deze woorden. Als je nu voor een moment stopt met lezen en even voor je uit kijkt, kun je direct en onmiddelijk kijken naar de bewegingen van je aandacht. Je laat dit volledig haar gang gaan, zonder moeite en inspanning, het is een volledig spontaan gebeuren. Zie nu dat je hiervan bewust bent, zonder inspanning. Nu ben je je onmiddellijk bewust van jezelf, van Zijn.

Als je zo kijkt naar de aandacht, dan word je je bewust van ‘iets’ wat in stilte aanwezig is en met je meekijkt. Het is niet afhankelijk van de aandacht, maar gaat eraan vooraf.  Het is niet ‘iets’ wat je kunt aanwijzen. Het is niet afhankelijk van wat je denkt, voelt of doet, maar toch is het onophoudelijk aanwezig, ongeacht de ervaring die zich voordoet en die je aandacht trekt.

Terug naar het besef ik Ben

Dat stille, eenvoudige besef van Zijn — het heldere ik ben —is zich bewust van elke ervaring. Het vormt de achtergrond van al je ervaringen, ook al wordt het vaak niet opgemerkt. Iedere mens kent dit en je hoeft hier feitelijk geen enkele oefening voor te doen. Je hoeft er niet naar op zoek, je hoeft het niet te bereiken of verdienen. Je bént het al, ook als je er niet bewust bij stilstaat.

Dat je kunt zeggen: ik ben, ik zie, ik ben gewaar komt voort uit de directe, levende ervaring van Zijn. En juist omdat het zo vertrouwd, dichtbij en vanzelfsprekend is, zien we het over het hoofd. Het is geen spirituele prestatie, geen verheven toestand. Het is gewoon wie je bent — vóór alle gedachten over wie je denkt te zijn.

In momenten van stilte, meditatie of open gewaarzijn komt het bewustzijn weer op de voorgrond. Het licht als het ware op. Niet omdat het veranderd is, maar omdat jij je aandacht terugtrekt uit de ervaringen en rust vindt in het eenvoudige feit dat je er bent.

De film als een metafoor

Het is als het kijken naar een film. De meeste mensen raken volledig betrokken bij het verhaal — ze voelen met de hoofdpersonen mee, verliezen zich in de plot, reageren op elke wending. Maar er is ook altijd het scherm, waarop het hele verhaal zich afspeelt. In de wakkere, heldere staat ben je zo bewust dat je het scherm blijft zien, terwijl de film zich afspeelt. Je bent betrokken bij de ervaring, maar niet verloren in het verhaal.

Wat je ook over jezelf denkt of voelt — ‘ik ben verdrietig’, ‘ik ben blij’, ‘ik ben ziek’, ‘ik ben alleen’ — wat zich ook maar afspeelt in je leven, in alles blijft datzelfde ik ben onaangetast aanwezig. Het is niet afhankelijk van de toestand waarin je verkeert. En het blijft helder schijnen wanneer je terugkeert naar jezelf, naar die stille plek in jou die nooit verandert.

Waar je aandacht is, daar ben je

Daar waar je aandacht rust, daar ben je. Je hoeft nergens heen. Je hoeft niets te bereiken of op te lossen. Je bent er al. Hier is de mooiste plek waar je kunt zijn.